Φιορ ντ'Αμόρε

Ένα εξαιρετικό βιβλίο! Δεν περίμενα τίποτα λιγότερο από τη Γιώτα Γουβέλη που δεν σταματά να μας εκπλήσσει ευχάριστα με το ποιοτικό έργο της.

Κριτική της Γιούλης Τσακάλου για το βιβλίο«Φιορ ντ’ αμόρε / Γιώτα Γουβέλη» στην εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος 24-05-21Μια κρυφή πτυχή του ελληνικού The crown, τέλη του 19ου αιώνα, ξεδιπλώνεται στο νέο βιβλίο της Γιώτας Γουβέλη. Το πρώτο πράγμα που σκέφτεται κανείς όταν παίρνει στα χέρια του το Φιορ ντ’ αμόρε της Γιώτας Γουβέλη είναι πώς τόλμησε μια Ελληνίδα συγγραφέας να ασχοληθεί με μια υπόθεση του ελληνικού The crown. Συνδεδεμένη με πολιτικές αντιπαλότητες και διχασμούς, η ιστορία της ελληνικής βασιλικής δυναστείας εξακολουθεί να αποτελεί ευαίσθητο θέμα, συναισθηματικά φορτισμένο και καθόλου απαλλαγμένο από τον φανατισμό με τον οποίο συνηθίζουμε να προσεγγίζουμε την ιστορία μας σαν λαός. Σε σχετική ερώτηση, η συγγραφέας απάντησε πως δεν μπόρεσε να αντισταθεί όταν έπεσε τυχαία πάνω σ’ αυτό το θέμα. Πράγματι, η ιστορία της μικρής αδελφής του βασιλιά Γεώργιου Α΄ είναι από μόνη της μια συγκλονιστική υπόθεση με μυθιστορηματικές διαστάσεις, άγνωστη στους περισσότερους από μας. Και είναι απορίας άξιο το γιατί έμεινε στο παρασκήνιο της ιστορίας παρότι μεγάλο μέρος της διαδραματίστηκε στην Ελλάδα, στο Μον Ρεπό της Κέρκυρας. Μια δραματική ερωτική ιστορία που έχει όλα τα χαρακτηριστικά της εποχής στα τέλη του 19ου αιώνα, της περιβόητης βικτωριανής εποχής, συνέχεια της σκοτεινής περιόδου που έχει εμπνεύσει μερικά από τα μεγαλύτερα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας όπως Το άλικο γράμμα του Χόθορν. Πατριαρχία, καταπίεση, γυναικεία υποτέλεια, ακραίος πουριτανισμός, στοιχεία που λειτουργούν σαν ιδανικό προσάναμμα για να αναφλεγούν δυνατά πάθη, απεγνωσμένα συναισθήματα, μοιραίοι έρωτες. Παράλληλα με την πραγματική ιστορία, αναπτύσσεται και η μυθοπλασία χωρίς ωστόσο να αλλοιώνει στο παραμικρό τα ιστορικά γεγονότα, τα οποία αναφέρονται αυτούσια, τεκμηριωμένα, συνταρακτικά μέσα στην τραγικότητά τους. Με έναυσμα την πραγματική ιστορία, η συγγραφέας καταφέρνει να αποδώσει με αξιοθαύμαστη παραστατικότητα την τοιχογραφία της εποχής και ο αναγνώστης καταβυθίζεται στον χρόνο, αφουγκράζεται τους ψιθύρους πίσω από τις κλειστές πόρτες του παλατιού, νιώθει στο κορμί του το τράνταγμα της άμαξας και τον ήχο των οπλών των αλόγων καθώς καλπάζουν ανάμεσα στις θημωνιές για να φυγαδεύσουν τους απελπισμένους εραστές. Μολονότι πολύ διακριτικά, η συγγραφέας καταφέρνει να αποδώσει τα χαρακτηριστικά στοιχεία της προσωπικότητας των ιστορικών προσώπων. Ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄, ζωηρός και πλακατζής όπως περιγραφόταν από τους συγχρόνους του, χαρακτήρας διαλλακτικός και προσηνής, δεν διστάζει ωστόσο να δείξει το σκληρό του πρόσωπο όταν θεωρεί πως θίγεται η τιμή της οικογένειας και, κυρίως, κινδυνεύει ο θρόνος της. Η μικρή του αδελφή, με την υποτακτικότητα των γυναικών της εποχής, σπαρταρά κάτω από την καταπίεση της εξουσίας, αντρικής, βασιλικής, κοινωνικής, αλλά ο έρωτας που κυριεύει τη νεανική της καρδιά της δίνει το σθένος να αντισταθεί και να διεκδικήσει την αγάπη. Οι γονείς τους, βασιλείς της Δανίας, σκιαγραφούνται επίσης ως χαρακτηριστικοί μονάρχες της εποχής, με πρωταρχικό τους μέλημα τη διαφύλαξη της εξουσίας. Ο τύπος τους αποκαλεί “Τα πεθερικά της Ευρώπης” μια που κατάφεραν να παντρέψουν τις δυο μεγαλύτερες κόρες τους με τους διαδόχους της Αγγλίας και της Ρωσίας και να ανεβάσουν τον γιο τους στον θρόνο της Ελλάδας. Όταν έρχεται όμως η σειρά της μικρότερης κόρης τους, βρίσκονται αντιμέτωποι με την απειλή ενός αδιανόητου σκανδάλου, που αν ξεσπάσει θα τινάξει στον αέρα τη λαμπρή τους πορεία. Διάσπαρτα μέσα στην αφήγηση, αποσπάσματα από τη Μικρή γοργόνα, του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν λειτουργούν ως ιντερμέδια και προοικονομούν τις εξελίξεις. Ο ίδιος ο αγαπημένος παραμυθάς όλων των εποχών εμφανίζεται στην αρχή του βιβλίου να αφηγείται το παραμύθι του στην πριγκίπισσα, ακόμα ένα πραγματικό στοιχείο μια που ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν όντως σύχναζε από την παιδική του ηλικία στη βασιλική αυλή της Κοπεγχάγης και διάβαζε ο ίδιος τα παραμύθια του στη βασιλική οικογένεια. Στα παραλειπόμενα στο τέλος του βιβλίου αναφέρεται μάλιστα πως οι φήμες τον ήθελαν νόθο γιο του βασιλιά Φρειδερίκου ΣΤ΄. Πρέπει να σημειωθεί όμως πως όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν παρά τον καμβά πάνω στον οποίο η συγγραφέας κεντά τα θέματά της που έχουν να κάνουν με την διαχρονική υπόσταση του ανθρώπου, τον έρωτα, τον φόβο του θανάτου, την απόρριψη, την απατηλή γοητεία της αυταπάτης που όταν αποκαλύπτεται συνταράσσει συθέμελα το παρελθόν και το παρόν του καθενός μας. Η πλοκή παρασύρει τους ήρωες του μυθιστορήματος στην αρχοντική Ζάκυνθο του 19ου αιώνα, όπου η Ενετοκρατία και στη συνέχεια η Αγγλοκρατία έχουν αφήσει βαθύ το αποτύπωμά τους στην κοινωνία των Επτανήσων για μεγάλο διάστημα αφότου ενώθηκαν με την Ελλάδα. Ανάμεσα στα σινικά τείχη των τάξεων που διαχωρίζουν αυστηρά τους ποπολάρους και τους αστούς από τους ευγενείς, διαδραματίζονται οι ζωές των ηρώων της Γιώτας Γουβέλη, ο καθένας με τα πάθη και το δράμα του. Η ατμόσφαιρα της εποχής και οι γλαφυρές περιγραφές του ζακυνθινού τοπίου πριν τους σεισμούς του 1893 που αλλοίωσαν την όψη του νησιού, μαρτυρούν την ενδελεχή έρευνα της συγγραφέως ώστε να αποδώσει με εντυπωσιακή αληθοφάνεια την ιστορία της.